Hus

Achter de schuurtjes van een paar blokken rijtjeshuizen doemt plots tussen een opening van deze blokken een vreemd lichaam op. Een scherp omlijnd ogenschijnlijk gesloten volume van staal en hout, met een gevoelige compositie van twee vierkanten in de gevel die een gevoel van vervreemding aanwakkeren…

Inzending BNA gebouw van het jaar 2021

Toelichting ontwerp

We spreken einde zomer 2017, de familie heeft ons benaderd een woning te ontwerpen met Zweedse invloeden, veel hout, sterk volume en eigentijds. Het beeldkwaliteitsplan van de gemeente Landsmeer sprak andere taal, de bouwlocatie is immers omgeven door prototypisch Zaanse huisjes en de wijk in aanbouw was hier geen uitzondering op. De herinnering aan de tijd van weleer moest eer aangedaan worden. Dit was vastgelegd in het bestemmingsplan waarbij het voor de wijk kenmerkende materiaal gebruikt diende te worden, waaronder baksteen, geschilderde houten delen en gebakken pannen blauw, antraciet tot rood.

Ontwerp

‘Wij vinden dat het onze rol als architect is, om binnen de wettelijke kaders zoveel als mogelijk de wens van de opdrachtgever te manifesteren en zochten naar een inpassing van de grafisch sterke woning in een wijk die qua voorkomen vooral in het verleden wil leven. Daar we geen aansluiting konden vinden in de kenmerkende stijl van het traditionele materiaalgebruik hebben we getracht om niet in materiaalgebruik maar in de volume en massa te verwijzen naar het cultuurhistorisch erfgoed van Landsmeer; het kerkje van Evers.’

Het gereformeerde charmante kerkje aan Noordeinde heeft met haar volume en kopgevel model gestaan voor de vormgeving van de woning. De architect heeft hier op zijn manier invulling aan gegeven, door met behulp van scherpe lijnen het volume te definiëren.

De woning bestaat uit een massa gerelateerd aan het kerkje, waarbij een eenvoudig langwerpig volume op de begane grond de massa doorkruist. Dit ietwat lager gelegen volume geeft intern de getrapte speelsheid die het contact met het aangrenzende water optimaliseert. Van buiten lijkt de woning ‘gesloten’ door haar minimale gebruik van ramen in compositie, maar in werkelijkheid is ze open en licht van binnen. De strengheid enerzijds aan de buitenzijde versus de speelse openheid aan de binnenzijde maakt deze woning tot een spannend ontwerp.

Materialisering

Het gebouw bestaat uit een eenvoudig volume dat past binnen een ritmische huid van stalen felsnaad. Deze zorgvuldige belijning is consequent doorgezet in de raamopeningen. De kopgevels en de uitbouw  maken een uitzondering op het regime van verticale belijning van de felsnaad. Maar daar waar het gebouw haar kopgevel laat zien, zien we een compositie van vierkanten die een inkijkje geven in de binnenkant van het volume. Ook de dagkant aan de zijgevels dragen bij aan deze openheid, zij het consequent in het ritme van de felsnaden. De vriendelijke uitstraling van het toegepaste hout in de kopgevels geven kleur en warmte aan het gebouw en respecteren de verticaliteit.

Kans

‘Ik weet nog goed, bij een van onze eerste gesprekken’ zegt Rick Eijsbouts (Architect studio+), ‘dat toen de familie aangaf wat het budget was, dat wij wel twijfelden of we het project wel aan moesten nemen. Het was naar onze mening zeer krap, terwijl de ambities hoog waren’. ‘Ach’, zei Laura, ‘laten we er gewoon vanuit gaan dat Manuel al zijn werk (kunst) tegen die tijd ‘gewoon’ verkocht is. En zo niet, dan plaatsen we de keuken later, leven we een tijd in een ruwbouw, als de basis maar goed is! Dit is zo’n mooie kans, een kavel, 400 mensen ingeschreven en wij worden  gekozen.’

Op de lange rit van Landsmeer naar Eindhoven, terug naar onze studio, hadden we er wel een goed gevoel bij, maar dat het spannend zou worden, dat wisten we. Het vinden van de juiste aannemer liet op zich wachten vanwege de almaar stijgende bouwkosten in het algemeen. Met aannemersbedrijf Feld, was er de juiste match, maar gedurende het bouwproces zat er planning technisch het nodige  tegen. De planning liep enorm uit mede omdat de palen van 30 meter die als basis voor de fundering zouden dienen, niet over ‘de net aangelegde straatjes’ van de gemeente vervoerd mochten worden met de heistelling. Een andere oplossing moest gezocht worden en de heistelling voor deze palen komt niet iedere week voorbij. Nadat er inmiddels anderhalf jaar verstreken was, de woning verre van af was, nam het verhaal een verrassende wending. Corona kwam in Maart 2020 en Manuels werk werd ontdekt en groot geprojecteerd op ziekenhuizen in de VS. Zijn Supernurse werd het gezicht van de Coronacrisis. Manuel kreeg het drukker dan ooit. De gewenste uitspraak van Laura werd bewaarheid en plots leek het erop alsof het huis gewoon in een keer af kon worden gemaakt! En ja hoor, eind 2020 was het huis gereed voor oplevering.